| Startpagina | Inhoudsopgave | Lezingen
| Uitgaven
| Vrijwaring | Contact |
|
|
Bronnen De gegevens uit de doop-, trouw- en begraafregisters worden niet gespecificeerd. Voor de hier gebruikte afkortingen zie ook ►Stamreeks Van Heyst-De Bruijn. Literatuur Een overzicht van de geschiedenis van Berkel c.a. bieden A. van den Oord en W. van Oosterhout, Berkel-Enschot-Heukelom, drie zielen en één bestuurlijk hart (Berkel-Enschot 1996); van Oisterwijk J. Franken, A. van den Oord en W. de Bakker, Oisterwijk, een geschiedenis van meer dan 800 jaar (Oisterwijk 2012); van Udenhout W.A. Fasel met aanvulling van P.J.M. Wuisman, Geschiedenis van Udenhout (tweede druk Udenhout 1975). |
Thomas
Martens
de Bruijn Te citeren als: M.W.J. de Bruijn, ‘Thomas Martens de Bruijn’
(www.broerendebruijn.nl/ThomasMartensdeBruijn.html, versie van [datum], geraadpleegd
op [datum]).
Het gezin woonde waarschijnlijk eerst in Udenhout en in ieder geval vanaf 1744 in Berkel. De kinderen van dit dorp werden zowel in Udenhout als in Oisterwijk gedoopt. Hoewel Berkel al in de Middeleeuwen een kapel had, vormde het geen eigen parochie. De inwoners vielen vanouds onder Oisterwijk. Nadat in 1723 de parochie Udenhout opgericht was, mochten de inwoners van Berkel en het onder Berkel gelegen gehucht Heukelom kiezen waar zij wilden kerken. Pas in 1852 kreeg Berkel een eigen parochie. Heukelom kwam toen onder deze parochie te behoren. Mijn voorvader Thomas werd geboren in Udenhout en op 1 oktober 1710 in Oisterwijk gedoopt als zoon van Marten de Bruijn en Cornelia van Beurden. Zijn oom en tante Joost de Bruijn en Elizabeth van Beurden traden op als doopheffers. Zoals bij de vorige generatie is vermeld, ontving hij als onmondig kind al een legaat met een stuk akkergrond bij de Kreitenmolen van zijn oom Jan Thomas van Beurden (zie generatie XII). In 1733 verwierf hij ook zijn ouderlijk huis in Udenhout aan de Kreitenmolen en verkocht dit op 7 augustus van dat jaar aan Adriaan Huiberts van Hees. Mogelijk woonde hij daar nog met zijn moeder en stiefvader toen hij op 24 november 1737 trouwde met Maria Willem van Roessel uit Oisterwijk. Als zijn woonplaats werd in ieder geval Udenhout vermeld. Uit het huwelijk werden twee kinderen geboren: Marten, gedoopt in Udenhout op 19 september 1738, en Maria, gedoopt aldaar op 6 juli 1741. |
eene
stede, bestaende in huys, schuer, schop en daeraengelegen hoff, acker
en
weijlanden, alle gestaen en gelegen onder dese dingbanke tot Berkel aen
den
Heycant, soo als deselve jegenswoordig in huere gebruijckt en bewoont
werden
bij Jan van Besouwen, uijtgesondert ontrent vijff lop. lant, die den
verhuerder
ten sijnen behoeve is reserverende, hem huerder bekent, en sulcx voor
eenen
tijt en termyn van ses jaren, waer van het eerste ingaen sal te weten
hoff en
wey te halff meert, de huijsinge mey avont en het ackerlant t’oigst
aende
stoppelen des jaers van 1745, sulcx het laeste expireren sal op de
voorschreven
tijden des jaers van 1751, ten ware partije die sulx gelieven sal
malkanderen
dese huere quamen op te seggen voor Alderheijligen des jaers van 1747,
in welk
geval dese huere ijndigen sal op de gemelde tyden des jaers van 1748,
en dat
jaerlijx omme ende voor eene somme van twee en twintig gulden tot
voorlijff,
vijff sacken rog en twee en een halve sack boeckweijt, alle jaer te
leveren
schoon, suijver en wel gewant, waer van den eersten betaeldag vant
voorlijff
sal wesen Kersmis des jaers van 1745 en den levertyt vant voorz. coorn
Ligtmis
des jaers van 1747, en soo vervolgens van jaer tot jaer geduerende dese
huere.
Incluijs den huerder sal jaerlijcx op de voorz. huijsinge moeten
leveren en
laten verdecken hondert steenen goet regt dackstroij, den decker uperen
en de
cost geven, dog sal daer voor den afval genieten, soo als ook den
timmerman, de
wanden en weegten onderhouden met het hout hem aen te wijsen. Den
huerder sal
oock sonder corten moeten onderhouden alle schouwen van straten, wegen
en
waterlaten de voorseijde goederen eenigsints subject. En neemt den
verhuerder
voor sijn rekeningh de reële lasten die jaerlijx vande verhuerde
goederen
moeten betaelt werden.
Op 12 september 1746 werd in Udenhout ex Berckel gedoopt een zoon Marten en op 25 oktober 1748 in Oisterwijk een dochter Catharina. De laatste zal al snel na de doop overleden zijn: op 30 oktober van hetzelfde jaar werd in Oisterwijk een kind van Thomas begraven. In april 1749 stierf ook zijn tweede vrouw, Huberdina Schoenmakers; zij werd op de 29ste van die maand in Oisterwijk ten grave gedragen. Op 8 juni 1750 maakte de eerste schoonmoeder van Thomas, Catharina Jans van den Brekel, weduwe van Willem van Roessel, in Berkel haar testament, waarbij zij haar kinderen en overledene dogters kint tot haar erfgenamen benoemde (RAT. Not. Oisterwijk 76, f. 39-40). Met deze laatste was Maria dochter van Thomas uit zijn eerste huwelijk met Catharina Willems van Roessel bedoeld; de uit dit huwelijk geboren zoon Martinus was al enkele jaren na zijn geboorte overleden. Interessant is dat Catharina in haar testament haar schoonzoon Thomas en een Jan Scheffers uit Oisterwijk niet alleen tot executeurs maar ook tot voogden benoemde, de laatste kwaliteit om te waken over het belang van de nog onmondige erfgenamen. Op 6 januari 1751 verschenen voor notaris Anthonij Glaviman in Oisterwijk den
eersamen Thomas de Bruijn, laest weduwenaar van Huijberdina
Schoenmakers, wonende
onder dese dingbank tot Berkel, ter eenre ende Jenneken Dilles Heijms,
meerderjarige jongedogter, geassisteert met mij notaris, woonende
alhier, ter
andere zijde,
die voor hem huwelijkse voorwaarden maakten. Hierin
werd bepaald
dat
sy
conthoralen tot onderstant van dit hun huwelijck sullen in- en
aenbrengen alle sodanige goederen waer van sij de meesterschap zijn
hebbende, en
verders dat de
drie voorkinderen vanden bruijgom verweckt
aende voornoemde Huijberdina
Schoenmakers voor de erffhaeffelijke goederen in den inventaris bij hem
eerste
comparant opgeregt begrepen sullen genieten eene somme van twintigh
gulden of
anders deselve naer haer nemen en dan egael deelen met de kinderen de
welke sij
onder Godes zegen staende huwelijck sullen komen te conquesteren als
die haer
van weersijden souden mogen komen aen te versterven, sonder
onderscheit hooft
voor hooft in alsulken schijn of het kinderen waren van een en den
selven bedde
voortgekomen ende geprocreert. Ende ingeval sy comparanten geen
kinderen quaemen
te verwecken is bedongen dat de goederen van den bruijdegom en die van
sijne
zijde aenkomen alleen sullen sijn en blijven aen zijne drie voorgemelde
voorkinderen en het kind bij hem in eersten huwelijck verweckt aen
Maria van
Roesel met de helft der goederen die de bruijd staend hun huwelijck van
hare
zijde mogten komen aen te sterven, waer van de andere helft zal komen
aende
naesten vrienden van de bruijd.
Hieruit blijkt dat Thomas enig onroerend goed bezat. Kort hierna, op 17 januari 1751 trad hij in Haaren voor de derde keer in het huwelijk, met Jenneke Dielis Heijms. Uit dit huwelijk werden nog negen kinderen geboren, onder wie mijn voorvader Hendrik de Bruijn. Zij werden zowel in Oisterwijk als in Udenhout gedoopt. Het echtpaar bleef in Berkel wonen. Toen de jongste, Gertrudis, op 11 augustus 1772 gedoopt werd, was Thomas bijna 62 jaar oud. Al in 1762 trouwde het eerste van zijn kinderen, de oudste Maria – er waren er twee met die naam, de ene gedoopt op 6 juli 1741 en de andere op 23 juli 1752. Op 9 mei van dat jaar trad de eerstgenoemde in Oisterwijk in het huwelijk met Peter Willem Jacobs, weduwnaar van Geertrui Jan Swarts. De erfenis van Thomas' tante Geertrui van Beurden, gehuwd geweest met Adriaan Voskens, tevoren met Peter Vermeer, leverde problemen op. Er werd op 10 oktober 1764 een akkoord gesloten tussen Thomas de Bruijn en nog twee erfgenamen, te weten de vrouwen van Cornelis Jan Mertens en Jacobus Willem Paulussen, aan de ene kant, en de erfgenamen van Cornelia Voskens, een zuster van de genoemde Adriaan, aan de andere kant (RAT, Not. Oisterwijk 101, f. 268-270). Overeengekomen werd dat de erfgenamen aan de andere zijde, onder wie mijn voorvader Thomas, van de opbrengst van de inmiddels verkochte erfgoederen van Geertruid aan de erfgenamen aan de ene zijde de som van 200 gulden zouden betalen en 40 gulden voor de kosten die deze laatsten voor hun pretentie hadden moeten maken. Van de 200 gulden staat een kwijting de dato 15 oktober 1764 in de kantlijn van de akte van 10 oktober, niet van de genoemde 40 gulden voor de kosten. Wellicht hebben de erfgenamen ter eenre genoegen genomen met de overeengekomen 200 gulden. In 1768 erfde Thomas van zijn tante en doophefster Elizabeth van Beurden. Op 24 mei 1768 deed diens weduwnaar, Adriaan Huibert van Hees, afstand van zijn vruchtgebruik ten behoeve van de erfgenamen, onder wie Thomas. Dezen verkochten daarop die goederen weer aan Adriaan voor 80 gulden (RAT, Not. Oisterwijk 97, akte 46). Op 5 februari 1773 verkocht Thomas aan Adriaan Hendrik Bertens akkerland, genaamd den Moolen acker in Udenhout bij de Kreitenmolen (RAT, R. Oisterwijk f. 10v.-11). Wie het kleine niet eert... op 3 januari 1771 legateerde Thomas' schoonzus Margo Heijms, weduwe van Nicolaas van Baast, de som van drie gulden drie stuivers aan haar zuster Jenneke (RAT, Not. Oisterwijk 99, f. 125-127). Thomas overleefde ook zijn derde vrouw, Jenneke Heijms, die op 27 mei 1775 in Oisterwijk werd begraven. Op 14 november van hetzelfde jaar werd de erfenis van zijn tante Elizabeth van Beurden verder verdeeld en werd hem nog een stuk akkerland in Udenhout bij de Kreitenmolen, genaamd de Koeijweij, toebedeeld, waarvoor hij overigens aan enkele mede-erfgenamen nog 20 gulden moest betalen (RAT, R. Oisterwijk 494, f. 3v.-5). De erfgenamen verkochten hem ook nog voor 168 gulden een broekveld in Udenhout bij de Brandse steeg. Hiertegenover zal hij nog meegedeeld hebben in de opbrengst van de andere verkochte goederen. Begin 1777 trouwde Thomas’ zoon Cornelis in Hilvarenbeek met de Rielse Wilhelmina Peters en aan het eind van hetzelfde jaar zijn zoon Hubert in Oisterwijk met de uit Oisterwijk afkomstige Maria Antonie Scheffers. Hubert is vóór Thomas overleden en liet een dochter Johanna na. Haar moeder hertrouwde in 1780 met Antonie Wisselaers uit Tilburg. In 1778 trouwde zoon Jan in Helvoirt met Maria Hendrik Pullens. Op 16 februari 1779 verklaarde Thomas schuldig te zijn aan Jan Jans van Roessel, de som van 50 gulden. Misschien was hij toen al ziek, want op 9 juli van dat jaar benoemde hij tot voogden over zijn nog onmondige kinderen Adriaan Jans van den Beijgaart uit Berkel en zijn nog ongehuwde zoon Marten de Bruijn (RAT, Not Oisterwijk 89, f. 50). Op 16 juli 1779 werd Thomas in Oisterwijk begraven. Op 4 december van hetzelfde jaar verkochten zijn erfgenamen, dit wil zeggen elf nog levende kinderen, en Johanna dochter van zijn inmiddels overleden zoon Huibert: – aan Adriaan Hendrik Bertens het hiervóór genoemde akkerland de Koeijweij (3½ lopen) voor 384 gulden; – aan Andries Cornelis van den Bosch twee naast elkaar gelegen broekvelden bij de Brandse steeg, het ene (1½ lopen) voor 92 en het andere (1½ lopen) voor 66 gulden. Dat lijkt het hele bezit aan onroerend goed te zijn geweest. Opmerkelijk is het grote aantal kinderen dat volwassen is geworden. Dit wijst op goede voeding en in zijn algemeenheid een gezond leefklimaat, en dit terwijl de inkomsten van Thomas als pachtboer met een beetje eigen grond niet royaal zullen zijn geweest. |
|
| Naar boven | |